Afwijkende mondgewoonten kunnen ontstaan door het niet goed functioneren van lippen, tong, wangen, gehemelte en kaak of door een stoornis in de vorm van het spraakapparaat. Bij kinderen kan men denken aan klachten over kwijlen, mondademen, duimzuigen en tongpersen. Volwassenen kunnen klachten hebben over verslikken, een gebitsprothese die niet past of pijn in de kaakgewrichten. Deze klachten kunnen van functionele aard zijn: de mondgewoonten zijn verkeerd aangeleerd. Zij kunnen echter ook een organische oorzaak hebben. Dit laatste komt bijvoorbeeld voor bij een gehemeltespleet, neurologische stoornissen en bij kinderen met het downsyndroom.In veel gevallen kan de logopedist hulp bieden, meestal in nauwe samenwerking met andere disciplines. Dit boek biedt een beschrijving van het onderzoek en de therapieën van de belangrijkste aanhangers van de myofunctionele school, met name Barrett, Hanson, Garliner en Zickenfoose aangevuld met eigen gegevens en ervaringen die de auteurs, als praktiserend logopedist, hebben opgedaan.Deze uitgave is op de eerste plaats bestemd voor de (student) logopedist die zich in de problematiek van het afwijkend mondgedrag wil (bij)scholen. Ze wil echter ook andere deskundigen inzicht geven in de therapeutische mogelijkheden van de logopedie en op deze wijze de multidisciplinaire samenwerking bevorderen.Over de auteurs:KINO JANSONIUS-SCHULTHEISS (Haarlem, 1945) is als universitair docent in de spraak- en taalpathologie verbonden aan de afdeling Foniatrie/Logopedie van het Academisch Medisch Centrum van de Universiteit van Amsterdam. Tevens is ze als docente articulatiestoornissen verbonden aan de afdeling Logopedie van de Hogeschool van Amsterdam, Afdeling Gezondheidszorg.LIEVE VAN COPENOLLE (Hasselt, 1950) is studierichtingsleider Logopedie van de Hogeschool Eindhoven, waar ze ook lessen articulatiestoornissen geeft. Ze geeft lezingen en bijscholingscursussen aan de logopedisten en andere disciplines uit de gezondheidszorg.ELS M.M.L. BEYAERT (Padang, 1938) is momenteel stafmedewerker en docent articulatiestoornissen aan de studierichting Logopedie van de Faculteit Gezondheidszorgopleidingen van de Hogeschool Midden Nederland en leidt een onderwijsondersteunend project aan de Academi Terapi Wicara te Jakarta. Ze voert een logopedische praktijk te Odijk.